भारतको पश्चिमी राज्य महाराष्ट्रमा स्थानीय स्वास्थ्यकर्मीहरूले जनचेतना अभिवृद्धि गर्न प्रयोग गर्ने परिवार नियोजनको किटमा रबरको नमुना लिङ्ग राखिएको कुराले विवाद उत्पन्न भएको छ । विपक्षी सांसदहरूले त्यस्ता सामानले महिला स्वास्थ्य कार्यकर्ताहरू अप्ठेरोमा पर्ने भन्दै आपत्ति जनाएका छन्। प्रजनन स्वास्थ्य र परिवार नियोजनका उपायबारे जनचेतना फैलाउन उनीहरूले त्यस्तो किट प्रयोग गर्दै आएका छन् ।
तर केही महिला स्वास्थ्य कार्यकर्ताहरूले आफूहरूले बिनासङ्कोच रबरले बनेको लिङ्गको नमुना प्रयोग गर्ने गरेको बताएका छन् । उक्त किटमा रबरको गर्भाशय पनि हुन्छ । तर त्यसले कुनै प्रश्न उठेको छैन । त्यस्ता किटहरू मान्यताप्राप्त सामाजिक स्वास्थ्य कार्यकर्ताहरूलाई दिइएको छ । उनीहरू भारतको प्राथमिक र सामुदायिक स्वास्थ्य कार्यक्रममा महत्त्वपूर्ण मानिएका छन् ।
उनीहरू सर्वसाधारणलाई प्रजनन स्वास्थ्य र परिवार नियोजनका साधनबारे जानकारी दिन घरघरमा जान्छन् । यो काम गर्दा निकै संवेदनशीलता आवश्यक पर्छ किनभने यौन भारतका धेरै ठाउँमा अझै पनि छलफल गर्न वर्जित विषय हो ।
महाराष्ट्रस्थित सार्वजनिक स्वास्थ्य विभागकी निर्देशक अर्चना पाटिलले लिङ्गको नमुनासहित करिब २५,००० वटा किट राज्यका ग्रामीण स्वास्थ्य केन्द्र र स्वास्थ्यकर्मीहरूलाई वितरण गरिएको जानकारी दिइन् । उनका अनुसार लिङ्गको नमुनाबारे बुल्धाना जिल्लाबाट मात्रै नकारात्मक प्रतिक्रिया आएको बीबीसीले जनाएको छ ।